Follow the Money heeft onderzoek gedaan naar de bedrijven die voor het STAP budget cursussen aanbieden. En wat blijkt: er zitten profiteurs en oplichters tussen. Het is de #ophef – van – de – dag. Ik ben er blij mee. Elk jaar draag ik financieel bij aan het werk van FTM en dit soort onderzoek, daar betaal ik graag voor. Focus van het artikel van FMT ligt op de aanbieders. Met de komst van het budget, zijn de aanbieders natuurlijk helemaal los gegaan. FMT beschrijft dat mooi. Een paar aanbieders harken grote hoeveelheden cursisten binnen en daarmee grote bedragen. En “plots” kosten alle cursussen precies het STAP-budget.  Hiermee wordt m.i. het STAP project tekort gedaan.

In de personeelskamer

Zoals elke donderdagochtend komt collega V de personeelskamer in rennen. Net de kinderen naar de opvang gebracht en nu snel door naar de les. Maar de toon is anders. Ze heeft zich aangemeld voor een STAP-budget en ze moet vandaag meedoen in de tombola die de toekenning heet. Want elk kwartaal is er meer belangstelling dan er geld is. En ze wil dat budget om een mooie cursus te doen. Ik ken de cursus van naam en van aanbieder. Degelijk werk en een directe bijdrage aan haar werk. Maar zegt ze, “ik wil het zelf betalen, want anders zit ik aan deze school vast en dat voelt niet goed. Ik heb altijd alles zelf betaald”. Dat laatste geldt ook voor mijzelf, dus ik snap die overweging. En met een jong gezin telt elke euro.

In het groot zie ik dus een werknemer die zich wil ontwikkelen, die een stapje verder wil en daarvoor scholing wil gaan volgen. Bij een kleine, betrouwbare aanbieder. Niks mis mee. Maar: ook een scholing die de school ook graag zou betalen. Elke docent in het VO heeft elk jaar een budget en het totaal wordt nooit opgemaakt. Voor scholing is altijd geld. Maar V wil het anders.

In mijn loopbaan heb ik ook wel scholingen gevolgd. Die kosten kon ik altijd van de belasting aftrekken. Met een koophuis doe je altijd aangifte, betaal je belasting, dan is er wat te verrekenen. Eenmaal over de drempel betaalde de Belastingdienst vrolijk mee. En daar zit het eerste verschil. STAP is een gift, los van je belastingaangifte. Dus ook mensen die géén aangifte doen, géén belasting betalen, komen er voor in aanmerking.

Nutteloze opleidingen

In het mentoraat op de school waar ik werk, is er aan het begin van het jaar een kennismakingsavond met/voor de ouders. Op die avond stel ik steeds de vraag: “wie heeft nu het beroep waar hij/zij na het VO voor opgeleid is?”. Dat zijn er maar een paar. Dus een werkzaam leven gaat niet in een rechte lijn. En dat is een werkelijkheid die menigeen, ook in het onderwijs, over het hoofd ziet.
Zo heb ik ook meegemaakt dat een collega naar de leidinggevende ging om een cursus te mogen doen, en dat die afgewezen werd. Geld genoeg, maar niet voor een cursus fotografie. Of tuinontwerp. Of B-D-groenbeheer. Of jouw innerlijke shakra. Daar was het niet voor bedoeld, aldus de leidinggevende. Collega boos, teleurgesteld en een verstoorde werkrelatie. En waar zit dan de teleurstelling en de onmin? Degene die een cursus wil doen, wil zich ontwikkelen. Wil verder kijken dan de huidige situatie. Om te ontdekken of daar nieuwe kansen, nieuwe uitdagingen liggen. Of niet. Medewerker van de administratie op de school waar ik werkte ging een coach-opleiding doen. De HRM-adviseur vond het zonde van de tijd. Maar de opbrengst was dat de medewerker het een en ander over zichzelf leerde. Nooit coach geworden, maar tussen toen en nu wel drie stappen in de loopbaan gezet.

Zelf heb ik als leidinggevende altijd alles goedgekeurd. Uit welbegrepen eigenbelang. Werkzaam in het groen-vmbo moet je docenten werven voor vakken als “tuinieren” en “dierverzorging”. En die zijn niet te krijgen. Dus zodra er een kandidaat zich aandiende met een frisse blik in de ogen en een cursus(je) tuinieren of een certificaat van de manege, mocht die het proberen. En als het succesvol werd, gingen we in gesprek over het halen van een bevoegdheid. Dus wat voor de één een vrije-tijdscursus is, is voor de ander de weg naar een nieuwe baan. Aangezien er voor elk beroep tegenwoordig certificaten en diploma’s nodig zijn, kan je het op dit vlak dus niet zo gek verzinnen. Je weet nooit hoe iets later van pas komt.

En er zijn niet alleen leidinggevenden die te zuinig zijn, te weinig fantasie hebben, er zullen ook sectoren zijn waarbij het in de CAO afgesproken opleidingsbudget op gaat aan verplichte nummers. Zo moet een chauffeur elk jaar op bijscholing en voor een klein bedrijf zijn dat aardige bedragen. Daar is de opleidingspot altijd leeg.

Onzin-inhoud

Bach-therapie, acupunctuur, homeopathie. Dat is toch wel objectief onzin? De inhoud van de cursus wellicht wel. De motivatie, de inzet en de tijd van de cursist niet. De placebo bij de toekomstige cliënt werkt ook voor de cursist. En dat kan een krachtig effect zijn.

Iemand die zich ontwikkelt, verder kijkt dan het leven-tot-dan-toe doet nieuwe ervaringen op en ontmoet mensen van buiten de eigen kring. Alleen dat al heeft opbrengst. Een gelukkiger leven is een gezonder leven. Niet in geld uit te drukken in een periode dat de zorgkosten door het plafond gaan.

Bonussen

FMT rapporteert ook over aanbieders die bonussen bieden, of tablets / laptops aan de cursisten geven. Bonussen lijkt mij inderdaad net de grens over. Maar hardware? Ik kan mij nog het begin van de COVID-pandemie herinneren: uit allerlei hoeken en gaten moesten er laptops en PC’s gehaald worden. Want, wat bleek, een serieus deel van de kinderen in Nederland had geen device waar ze zelf over konden beschikken. “iedereen heeft tegenwoordig toch… “. Nee. Dat bleek.

Generieke regelingen

Het beeld was on-Nederlands. Wouter Koolmees kondigde het eerste steunpakket aan om bedrijven de COVID-periode door te laten komen. Ruime regels, waar, aldus Koolmees, misbruik van gemaakt zou gaan worden. En dat was ook zo. Maar snelheid was belangrijker. Zo is er ook met STAP gestart. We gaan gewoon beginnen en we gaan gaandeweg het verder inregelen. En wat er gebeurt bij regelingen, is dat aanbieders en UWV hierover voor de rechter komen te staan. Want je krijgt het bij de aanbodkant niet dichtgeregeld. Verkijk je dus niet op de kosten van dichtregelen. Bij de wetgever, bij UWV en bij de aanbieders. Waarbij geldt dat vooral de kleine aanbieders af zullen vallen. Of de nieuwe initiatieven. Wellicht is het goedkoper om een bepaald percentage “verspilling” te accepteren.

Dus

De enorme belangstelling voor het STAP-budget moet gevierd. De Nederlandse samenleving zou blij moeten zijn met al die mensen die zich verder willen ontwikkelen. Een directe koppeling aan het werk is daarom kortzichtig. En dat men zich niet kan voorstellen dat een cursus macramé of kindertekeningen analyseren nuttig kan zijn voor de cursist is daarnaast ook elitair om niet te zeggen paternalistisch. Blijkbaar weet men wat goed is voor een ander. Moet dat allemaal betaald door de Nederlandse belastingbetaler? Ja. Omdat (bijna) elke scholing mensen verder ontwikkelt, doet groeien. En voor kinderen vinden we dat heel gewoon (à +/- 7000 euro per jaar), waarom niet voor volwassenen?

En ja, de uitvoering moet anders. Mopperen over dat de opleidingsmarkt de grenzen opzoekt is op zijn minst naïef danwel hypocriet. Dan had het buiten de markt gehouden moeten worden. Mening MBO of HBO instelling was graag aanbieder geweest, maar er is voor de markt gekozen. Misbruik was te voorzien, het zou raar geweest zijn als die er niet zou zijn. Pak dat aan via de Belastingdienst, val daar de cursisten en de bonafide aanbieders niet mee lastig.