Teach Like a Champion 3.0 is de nieuwe editie van het bekende werk van Lemov. De vorige editie ben ik begonnen met lezen en bespreken, maar vrij in het begin gestrand. Met de nieuwe editie een nieuwe poging. In deze post bespreek ik hoofdstuk 8: Building Ratio Throug Writing. De inhoudsopgave is klikbaar, zodat je snel bij je keuze bent. Vind je het leuk? Vragen, opmerkingen? Laat commentaar achter!

Dit hoofdstuk gaat over een belangrijk middel om te leren: schrijven. Na een korte introductie worden vijf technieken besproken die in elke les toegepast kunnen worden. Hierbij bouwt Lemov expliciet voort op het vorige hoofdstuk, over vragen stellen. Hoe dat uitpakt volgt bij de besproken techniek.

Kan ik normaal plekken aanwijzen waar de vertaling korter is dan het origineel, hier hebben de vertalers een stukje toegevoegd, namelijk een beschrijving van het hoofdstuk.

De vijf technieken bestaan uit drie technieken die een variatie zijn op dat elke leerling aan het schrijven is. De twee laatste technieken stappen in de vakdidactiek van schrijfonderwijs, namelijk het uitbouwen van korte zinnen en het herschrijven.

Dit hoofdstuk is de tweede in de drieslag Building Ratio Throug…. Hoofdstuk 7 ging over vragen stellen, dit hoofdstuk 8 over schrijven en het volgende, hoofdstuk 9 over discussiëren.

Technique 38: Everybody writes

Bij deze techniek maakt Lemov onderscheid tussen summatief en formatief schrijven. Het eerste moet direct goed zijn, het tweede is een probeersel. Leerlingen proberen op te schrijven wat ze denken / wat ze weten. Doel is om te weten te komen wat je denkt. Het is een schrijftaak met een lage inzet, met een gering risico. Formatief schrijven ondersteunt het summatief, definitief, schrijven. Door eerst op te schrijven wat je denkt, het te ordenen, te bespreken, kan de leerling daarna opschrijven wat de eindconclusie is.

De opdrachten worden gedurende de les gegeven. In het Engels is dat “Jot down”, in het Nederlands zou dat zijn “snelle notitie”. En dan kan de opdracht zijn: “maak een snelle notitie over wat je tot nu toe gehoord hebt”. Wanneer je tijdens de schrijftaak rondloopt kan je zien waar de gedachten van de leerlingen naar uit gaan. Informatie voor het vervolg van de les.

Wanneer je aansluitend naar de mening van de leerlingen vraagt, krijg je een meer weloverwogen mening. Er is immers al over nagedacht. Het is daarmee ook een goede voorbereiding op Cold Call.

Leerlingen moeten aan deze werkvorm wennen, er mee oefenen. Maar naarmate je het meer gebruikt, zal het beter gaan.

Vertaling

In de vertaling heet dit “Iedereen schrijft”. Wat ontbreekt in de vertaling is het voorbeeld van de concrete instructie “Jot down”.

Wat ik doe

In de les geef ik wel opdracht om nu direct een opgave te maken, maar een schrijfopdracht geef ik niet. Hangt wellicht van het vak af.

Technique 39: Silent Solo

De “Silent Solo” is de verbijzondering van “Everybody writes”. Het bevat twee kernpunten: het is stil en het is individueel. De voordelen uit de vorige techniek gelden hier ook. Er is over zaken nagedacht, de meningen zijn beter, de discussie doordachter. Geef vooral korte opdrachten: Schrijf op wat je denkt, één minuut.

Het moet in het klaslokaal een gewoonte worden waar leerlingen zich goed bij voelen. Een duidelijke Culture of Error, met waardering voor degenen die bijdragen aan de les.

Om dit voor elkaar te krijgen moet je de omstandigheden creëren en daarna inoefenen. Dus papier op tafel, pen in de aanslag (en niet in de etui). Vervolgens steeds dezelfde kernwoorden, zodat duidelijk is wat er gevraagd wordt. Eén van de docenten die Lemov laat zien gebruikt daarom “Silent Solo” als instructie. Het allitereert mooie en is een eenduidige instructie.

De omstandigheid kan ook zo zijn dat leerlingen een werkblad krijgen. Bij de lesvoorbereiding noteer je dan de verwachte reacties van leerlingen (Technique 4, Double plan), leerlingen noteren hun reactie op een eenduidige plek (Technique 4, Goal 4: Standardize the format).

Voor de snelle leerlingen heb je natuurlijk een vervolgopdracht klaarliggen. Maar ook een instructie voor leerlingen die vastlopen bij het schrijven. Die kan bijvoorbeeld zijn “schrijf op waarom je niet verder komt met schrijven”.
Tijdens het schrijven loop je rond om te kijken of leerlingen wel aan het werk zijn. Check ondertussen of de hele klas wel aan het werk is. Verwijs pratende leerlingen naar de schrijfopdracht. “niet praten, schrijven!”.

Vertaling

In de vertaling heet dit de “Stille schrijfsolo”. De vertaling volgt de Engelse tekst nauw.

Wat ik doe

In mijn lessen wiskunde gebruik ik “Voor doen, Samen doen, Zelf doen”. Dat “Samen doen” is altijd in de vorm van: maak nu zelf deze som in je schrift. En na een (korte) tijd bespreken we dan het werk.

Technique 40: Front the writing

Deze techniek gaat over het inpassen van een (korte) schrijfopdracht in een sequentie. De aanwijzing is om de schrijfopdracht naar voren te halen. Bijvoorbeeld: lees een stuk tekst, schrijf op wat jij vindt, doe mee aan de discussie, pas je mening aan op basis van de discussie. En dat dan in contrast tot: lees een stuk tekst, doe mee aan de discussie en schrijf je mening op.

Door dit toe te passen dwing je alle leerlingen om een mening te vormen. Dat draagt bij aan de kwaliteit van de discussie. Het voorkomt ook dat leerlingen hun eigen mening uitstellen, of aanhaken bij wat anderen inbrengen zonder dat ze zelf een standpunt hebben. Wanneer de instructie van de docent expliciet duidelijk maakt dat het een voorlopige mening is, dat er een revisie van het geschrevene komt. Hierdoor leren leerlingen ook dat het bij een discussie niet gaat om winnen, maar om leren en verrijking.

Als voorbeeld wordt een formulier gegeven met bovenaan de vraag, ruimte voor de eigen mening, daarna ruimte voor aantekeningen tijdens de discussie en onderaan ruimte voor de herschreven mening. Zo staat er op één pagina de eigen mening, het gesprek en de gezamenlijke mening.

Vertaling

In de vertaling heet dit “schrijf eerder”. De vertalers hebben tussenkopjes ingevoegd die het betoog verhelderen:

  • “meeliften voorkomen”, dat ingaat op het (uitgebreide) voorbeeld dat Lemov geeft.
  • “schrijven voor bespreken”, waarbij de plek van de schrijfopdracht in de sequentie besproken wordt.
  • “oorspronkelijke ideeën aanpassen”, over de revisieslag die onderdeel wordt van de sequentie.

Wat ik doe

Dit gebruik ik niet in mijn lessen.

Technique 41: Art of the sentence

Schrijven moet je leren. Deze techniek geeft daar een (vakdidactische) aanwijzing voor. Leerlingen krijgen de opdracht om een zin te schrijven en die later aan te passen. Dat aanpassen kan (o.a.) op drie manieren:

  • Door beginwoorden van de nieuwe zin op te geven. Bijvoorbeeld begin jouw zin met “Het lineair verband dat we zien is…”
  • Door parameters mee te geven. Bijvoorbeeld door
    • woorden verplicht te stellen. “Gebruik in jouw zin het woord ‘exponentieel'”.
    • een maximaal aantal woorden op te leggen
    • een zinsstructuur voor te schrijven “één bijzin”, “bijvoeglijke naamwoorden bij elke zelfstandig naamwoord” etc.
  • Door een norm op te leggen. “Schrijf in een mooie zin..”

Dergelijke opdrachten kunnen per leerjaar in complexiteit toenemen. Hiermee oefen je niet alleen schrijven, maar onderwijs je het ook, aldus Lemov.

Lemov sluit de bespreking af met een toepassing. Een dergelijke eindopdracht kan als startopdracht “Do now”, of als Exitticket gegeven worden. En dat kan dan in elk vak. Bijvoorbeeld: Beschrijf in één zin van minimaal 10 woorden, met één bijzin, wat we in deze les besproken hebben.

Vertaling

In de vertaling heet deze techniek “Zinnen bouwen”.

Wat ik doe

In mijn lessen gebruik ik dit niet.

Technique 42: Regular revision

Er is een verschil tussen een tekst herzien (revising) en corrigeren (editing). Het gaat om het herzien, het verbeteren van de tekst door woorden en zinnen te vervangen door betere. Dat leer je het beste aan door korte taken te geven. Niet een opstel of een alinea, maar één zin, hoogstens twee zinnen. Het is daarmee een uitbreiding van The art of the sentence, de vorige techniek.

Belangrijk is om het doel van de opdracht scherp te formuleren. Dus: we gaan vandaag werkwoorden oefenen, we gaan vandaag bijzinnen oefenen. Daarna is het belangrijk om specifieke feedback te geven. De techniek Show call is hierbij belangrijk. Door het werk van een leerling voor iedereen zichtbaar te maken en dan daar over te spreken, wordt de feedback van hoge kwaliteit. Aanpak kan dan zijn: Projecteer het werk van leerling A, bespreek een oplossingsrichting, laat iedereen die toepassen en bespreek dan het werk van leerling B.

Vertaling

In het Nederlands heet deze techniek “Regelmatig herzien”.

Wat ik doe

In mijn lessen gebruik ik dit niet.

Terugblik op het hoofdstuk

Dit is het eerste hoofdstuk waarbij ik bij de meeste technieken moet constateren dat ik ze niet gebruik. Vraag is natuurlijk of dat erg is, of dat ik moeite zou moeten gaan doen om ze wel toe te passen. En dan wellicht niet zozeer vanwege mijn eigen vak, maar als onderdeel van de schoolbrede taak om taal en schrijven op een hoger niveau te krijgen. Of juist een inspanning plegen om te zorgen dat het voor mijn eigen vak wél van belang is.