Na vijf jaar brengt Lemov een bijgewerkte versie van Teach Like a Champion uit. Groter, dikker (514pgn) en zwaarder (1kg) dan de vorige editie. In het voorwoord bespreekt Lemov de veranderingen en licht hij enkele belangrijke aanpassingen toe. Een bespreking met eigen aanvullingen.

Toen vijf jaar geleden de Nederlandse vertaling van Teach Like a Champion (TLAC) uit kwam, organiseerde de uitgever een congres. Daar mocht ik bij zijn. Lemov was daar ook en vertelde over de aanleiding, de werkwijze en de totstandkoming van het boek. Toen kon hij de veranderingen duiden als: in TLAC1 heette deze techniek zus en was het nummer zoveel, in TLAC2 heet deze techniek nu zo en heeft het dat nummer. Zo anders is het voorwoord bij TLAC3.

De eerste verandering die Lemov aanwijst is dat hij nu aanhaakt bij de cognitieve psychologie beweging in het onderwijs. Eén alinea als statement en daarna hoe dit uitwerkt. Daarbij trekt hij ook een boetekleed aan. Bij nadere beschouwing vindt hij TLAC2 niet aan de eigen eisen voldoen. Dit maakt dat er technieken herschreven zijn. In deze bespreking wordt nadrukkelijk aandacht gegeven aan het sociale aspect van leren in een klas (de groep). En dat de docent hierin een leidende rol heeft. Om dat zichtbaar te maken zijn de videofragmenten die de technieken duidelijk moeten maken, aanzienlijk langer geworden. Het zijn de meer “technische” veranderingen.

Het vervolg van het Voorwoord is heel anders van toon en inhoud. Covid, George Floyd, en kansengelijkheid staan vervolgens centraal. Lemov verbindt zich aan de opvatting dat verheffing, emancipatie, gelijke kansen als doel, betekent dat het onderwijs zo goed mogelijk moet zijn en gericht op kennisverwerving. En dat afkomst van de leerlingen, geen reden mag zijn om aan de kennisdoelen te tornen. De eigen ontwikkeling van de leerling faciliteer je door hoge ambitie en intellectuele ontwikkeling. Wil je leerlingen maximaal ondersteunen om hun ambitie om wetenschapper, ingenieur, artiest (etc) te worden, dan moet je een omgeving creëren waarin dat kan. Waarbij klasgenoten elkaar steunen en niet hinderen, waarbij je schoolwerk doen de norm is. Waarbij de basisvakken, lezen, schrijven, (MVT), exacte vakken centraal staan zodat leerlingen goed voorbereid aan het vervolgonderwijs beginnen.

Lemov neemt een duidelijk standpunt in in de discussie over het doel van onderwijs. Je bent op school om te leren. Hij ziet de basisvakken als sleutel naar gelijke kansen. Een gelijke kans om de eigen ambitie te volgen, niet gehinderd door achterstanden, segregatie of (impliciete) discriminatie. School zet dan een eigen cultuur neer, die wellicht middenklasse of elitair genoemd kan worden, maar die voor alle leerlingen gelijk is. In deze editie heeft hij geprobeerd om negatieve beschrijvingen die hierbij leerlingen geen recht doen, weg te nemen. Blijft dat in elke groep er mensen, dus ook leerlingen, zijn die uit de bocht vliegen en dus niet anders dan in negatieve bewoordingen beschreven kunnen worden. Dat hoort er dan bij, aldus Lemov.

Op dit punt heb ik in gesprekken nog wel eens wat wantrouwen ten aanzien van Lemov waargenomen. Hij is (een) boegbeeld van een private not-for-profit-onderwijsinstelling. Houdt hij daarmee niet de scheiding in de samenleving (in de staat New York en omgeving) in stand? Is hij niet onderdeel van het probleem in plaats van bijdragen aan de oplossing? Ik weet dat niet. Ik weet niet hoe het onderwijs aldaar georganiseerd is. En is zijn instelling, Uncommon Schools, zo anders dan bijvoorbeeld de indruk die je krijgt van de documentaire America to Me over een school in Chicago? En is het zo anders dan hoe het vroeger in Nederland georganiseerd was? Openbare scholen als onderdeel van de gemeente of het Rijk en de bijzondere scholen bij verenigingen (voornamelijk PC) en stichtingen (voornamelijk RK). Ik waardeer zijn betrokkenheid bij leerlingen, zijn doel, om hen gelijke kansen te geven. Het middel doet niemand expliciet kwaad, dus dat laat ik dan maar zo.

Wat mij vervolgens opvalt aan het voorwoord is de focus op het leren. Het gaat er niet om het onderwijs zo te organiseren dat je als docent goed kunt functioneren, het gaat er om, om er voor te zorgen dat leerlingen optimaal kunnen leren. Hij verwijst naar de “Band-Aid paradox”. Het lijkt slim om een pleister er in één keer af te trekken, maar vaak is het nog slimmer om dat voorzichtig te doen, om de wond niet nog een keer open te halen. Uit onderzoek dat hij aanhaalt komt de voorkeur bij verpleegkundigen voor snel, omdat dat de waarneming van de pijn verkort. Terwijl voor de patiënt langzaam beter is. En waar kom je dit tegen? Eén van de eerste technieken in TLAC2 gaat over het oefenen in het uitdelen van proefwerkblaadjes. Wanneer ik dat met bijvoorbeeld een stagiair bespreek krijg ik een vage blik. Dat is toch niet leuk voor de leerlingen? Nee, maar het is een rationele investering in een routine die later veel tijd en gedoe bespaart. En zo zijn er meer technieken in TLAC die in eerste instantie voor docent en leerling niet “leuk” zijn, maar op de lange duur bijdragen aan een op leren gerichte cultuur in de klas.

Uit TLAC2 is mij uit het voorwoord bijgebleven dat Lemov kennis, lezen, schrijven, rekenen etc, als voorwaardelijk voor een democratische samenleving ziet. Goed onderwijs als noodzakelijke voorwaarde voor zo’n samenleving. Dat ontbreekt nu. De focus ligt nu op de leerling die optimaal toegerust moet worden om de eigen ambities te realiseren. En dat terwijl we met vier jaar Trump en bijna twee jaar COVID weten wat het belang van goed onderwijs is.

Wellicht lukt het mij niet om de echte reikwijdte van het betoog te volgen. Het is immers geschreven vanuit de situatie in de Verenigde Staten. De subtiliteiten van de gekozen woorden zou zo maar langs mij heen kunnen gaan. Maar al met al vind ik het een zeer lezenswaardig voorwoord, waarin Lemov duidelijk maakt waar hij staat, wat zijn doel is.

Lemov, D. (2021). Teach like a Champion 3.0: 63 techniques that put students on the path to college. (1ste dr.). Jossey-Bass.