Aan het einde van het schooljaar 1920 kwam de schoolleiding met de vraag naar alle vaksecties: wil je als je een drie-uurs-vak hebt, één lesuur online gaan geven? Er waren twee redenen voor deze vraag. Allereerst als het “verzilveren” van de opgedane ervaring. Daarnaast zou in de loop van het schooljaar vanwege een verbouwing, tekort aan lokalen ontstaan. Een verslag over de eerste ervaringen.

Voorstel

Door collega J en mijzelf is er vervolgens een voorstel geschreven hoe wij dit zouden willen aanpakken. Kern was: vier groepen 2havo tegelijkertijd met twee docenten en een stagiair. Vaste plek in het rooster, reistijd na de les en wat betreft het rooster in beton gegoten.

Werkwijze

Na de herfstvakantie zijn de online lessen gestart. Drie groepen 2h die in de les altijd een iPad bij zich hebben en één “gewone” klas. Bij elkaar ongeveer 80 leerlingen. De les is op woensdag het 1e uur geplaatst. Leerlingen en docenten hebben het 2e uur geen les, zodat  er naar school gefietst kan worden. Na drie online-lessen zijn er nog drie klassen en een docent aan de online les mee gaan doen. Dit maakt dat er tijdens de les ongeveer 170 leerlingen, drie docenten, een stagiair en soms een gast, aanwezig zijn.

De aanpak van de eerste les is het format geworden voor alle lessen. De les start met een dia[i] waar op staat wat leerlingen die les nodig hebben. Deze dia wordt aangezet ruim voor aanvang. Docenten checken vroeg in en verwelkomen leerlingen zoveel mogelijk bij naam.

De les wordt gestart door collega J. Hij bespreekt de gang van zaken, lesonderdelen en het tijdspad.

Vervolgens vullen leerlingen een Boarding-Pass in. In Forms vullen leerlingen hun naam in (eigenlijk overbodig), in welke klas ze zitten, hoe ver ze zijn met het huiswerk, of ze een vraag hebben over het hoofdstuk en een herhalingsopgave uit één van de vorige lessen.

Daarna wordt er theorie besproken aan de hand van dia’s. Dat zijn twee of drie onderwerpen. Allereerst uitleg, daarna wordt er een opgave voorgedaan en vervolgens moeten leerlingen het zelf proberen. Deze opgave staat op een dia. Leerlingen maken de opgave en vervolgens een foto van hun schrift en zetten die in de chat. Een stukje uitleg en oefentijd neemt bij elkaar ongeveer 20 minuten. Zodra de meerderheid van de leerlingen de foto’s gaan delen, wordt er door de docenten gereageerd. Veelal is het nodig om de instructie te herhalen, maar ook om veelgemaakte fouten te signaleren en om leerlingen te complimenteren met hun werk.

Nadat het laatste stukje uitleg afgerond is en de foto’s ingestuurd, volgt er een quiz. Dat zijn over het algemeen sommetjes die passen bij de uitleg en bij de opdracht die de leerlingen ingestuurd hebben. Eerst werd hier Forms voor gebruikt, maar dat is opgevolgd door Itslearning. Dit is dan zo ingesteld dat leerlingen na afloop een cijfer krijgen. Leerlingen krijgen dan direct door of ze de uitleg ook goed begrepen hebben.

De les wordt afgesloten met een Exit-ticket. Daarin wordt allereerst gevraagd om kort op te schrijven waar de les over ging, het oordeel over de uitleg, de tijdsbesteding en de quiz. Ook wordt naar een tip en een top gevraagd voor de online-lessen. Tot slot geven leerlingen zichzelf en de les sterren voor hun eigen inzet en de les als geheel.

Na het invullen van het Exit-ticket mogen de leerlingen weg en bespreken de docenten en stagiair de les na. Ook wordt kort de volgende les in de steigers gezet.

Techniek

Voor de les wordt gebruik gemaakt van de standaard-applicaties die door de school worden aangeboden namelijk Teams, Forms, Powerpoint (office365) en Itslearning. Dit voldoet prima en dekt meteen de zorgen rond de AVG af. Voor de presentatie in Powerpoint wordt gebruik gemaakt van het materiaal van de methode Getal en Ruimte en Geogebra.

Leerlingen worden naar Forms gestuurd door de link naar het ticket in de chat te plakken. Dit werkt prima. Voor de quiz in Itslearning moeten leerlingen zelf wisselen naar de website.

Gemaakte bestanden en de uitkomsten van de Tickets worden opgeslagen in het team van de vakgroep.

Leerlingen

Leerlingen moeten natuurlijk wennen aan de manier van werken. De meeste problemen doen zich voor rond het aanmelden bij de bijeenkomst en het gebruikte device. De klas die normaal alleen met boek en schrift werkt, heeft daar het meeste last van. Sommige leerlingen volgen de les op een telefoon, wat eigenlijk niet goed genoeg is. Dit gaat vooral mis bij het wisselen van applicatie, van Teams naar Forms of van Teams naar Itslearning. Gelukkig gaat het wel steeds beter.

Waar leerlingen ook aan moeten wennen is het verplichte karakter van de les. De Boarding-Pass, de quiz en het Exit-ticket worden naast de Attendance-record van Teams, gebruikt voor de registratie van aanwezigheid. Dit is aan het begin van de les nadrukkelijk gezegd en is te lezen op één van de start-dia’s.

Tijdens de les is de microfoon van de leerlingen uit en kunnen zie die ook niet zelf aan zetten. Ze kunnen wel in de chat schrijven. De chat is hiermee hun enige middel tot interactie. Vooraf aan de les kan het overal over gaan, tijdens de les gaat het over wiskunde en niks anders. Daar wordt op toegezien.

Leerlingen geven hun inzet tijdens deze lessen ongeveer 4 sterren. De kwaliteit van de les als geheel wordt ook met vier sterren beoordeeld.

Gasten

Bij een drietal lessen zijn er gasten geweest die meegekeken hebben. Zij keken en luisterden vooral naar de les en minder naar de wiskunde. Hen viel de interactie tussen de docenten op: gezellig gebabbel vooraf, kleine grapjes tijdens de les, afwisselend de ene dan de andere docent, rustig tempo. Ook was er waardering voor de tijdsbesteding: rustig, maar vol, zodat leerlingen echt aan het werk moeten, geen tijd verloren aan techniek of ander ongemak.

Docenten

Collega J en ik geven beide al jaren les aan deze groep. De inhoud, de knelpunten en de valkuilen zijn bekend. Vooraf aan de les bepalen we waar de les over zal gaan. Vervolgens maakt J de Powerpoint die ik dan verder afmaak. Stagiair JJ verzorgt de quiz.

De voorbereiding is anders dan voor een gewone les. Allereerst moet de Powerpoint het hele lesuur beslaan, niet alleen de wiskunde, maar ook de route door de les. Daarnaast moeten de verschillen in accenten die we als docent toch leggen opgelost worden. Wanneer de Powerpoint klaar is, wordt de taakverdeling besproken. Die is simpel, maar bleek toch belangrijk, namelijk: als het niet jouw beurt is, doe de chat. Vragen die gesteld worden, worden dan of mondeling of in de chat beantwoord.

Waarnemingen

We zijn nu een paar weken onderweg en merken allereerst dat routine belangrijk is. Voor ons als docenten, maar zeker ook voor de leerlingen. De hoeveelheid technisch gedoe wordt steeds minder, de vragen die afleiden nemen af, geklooi in de chat is bijna weg enz. Door steeds hetzelfde te doen gaan zaken soepeler.

Dat betekent niet dat het geen energie kost. Ik vind het erg inspannend lesgeven en het vraagt goede voorbereiding die meer tijd kost dan voor een gewone les. Gelukkig is die tijd er ook.

De (hoge) waardering in sterren, aangevuld met het commentaar uit de tickets, maakt duidelijk dat leerlingen vinden dat we op de goede weg zijn. En daar gaat het om, de leerlingen.

[i] Het is natuurlijk geen dia, maar een pagina in een Powerpoint.
Photo by Matt Artz on Unsplash