Regie in de klas

Op de school waar ik werk zijn er drie (!) leesgroepen gevormd die samen “Regie in de klas” van Tom Bennett lezen. Niet iedereen kon aanhaken, dus er zijn nog meer collega’s die meelezen. In de leesgroepen wordt als voorbereiding een passage gekozen die in één minuut voor te lezen is. Daar wordt dan over gesproken. De vierde bijeenkomst ging over pagina 275-332. Huiswerk was nu om allereerst de opgegeven pagina’s te lezen, maar ook om een voorstel te doen dat op school toegepast zou kunnen worden.

Sectie 2

De tweede sectie bestaat uit drie delen. We lezen het derde deel van deze tweede sectie, hoofdstuk 10, Feedback op gedrag, 11 Sancties, 12 Beloningen (ja, het boek heeft een onnodig ingewikkelde indeling).

10 Feedback op gedrag

Dit korte hoofdstuk was enerzijds gesneden koek, anderzijds confronterend. Want wanneer geef ik nou feedback op gedrag? Vanzelfsprekend geef ik feedback op wiskunde-zaken, en dan kan ik echt strooien met complimenten. Maar bij gedrag… dan gaat het eigenlijk om achteraf corrigeren. En dat is, aldus Bennett te laat. Feedback op ongewenst gedrag, corrigeren, zou uitzondering moeten zijn. Want je bent het voor. Je hoeft niet te wachten tot het fout gaat. En wanneer een leerling bezig is goed gedrag te oefenen, aan te leren, dan corrigeer je dat leren in plaats van het ongewenste gedrag. Is de redenering van Bennett.

Je moet altijd reageren op het gedrag van leerlingen:

  • met aanmoedigingen
  • met ontmoedigingen
  • door te verhelderen of bij te sturen
  • door te ondersteunen
  • door gedrag te onderwijzen.

En dan zie ik dat mijn gedragsrepertoire nog maar beperkt is.

11 Sancties

Zet drie docenten bij elkaar en je hebt in vier tellen verhalen over sancties en of ze werken. Maar niks werkt altijd en alles werkt overal wel een beetje. Het gaat om het evenwicht. Startpunt is, dat als je een grens stelt, je bereid en in staat moet zijn om die te controleren, te handhaven, en daar zo nodig sancties aan te verbinden. En dat kan door gewenst gedrag te bekrachtigen, maar zeker ook door ongewenst gedrag te bestraffen.

Bennett stelt: de zekerheid dat er een straf kan volgen, is belangrijker dan de zwaarte van de consequentie.

Consequenties zijn er altijd ook voor het publiek. Wanneer een leerling een beloning of straf krijgt, is dat een signaal naar de leerling, maar ook naar de klas die dat ziet gebeuren. Dit werkt ook zo bij het uitblijven van een consequentie. Dit punt werd door de collega’s toch wel gezien als eye-opener. En het vraagt ook expliciet benoemen bij een overtreding. Anders is niet duidelijk dat de waarschuwing voor Pietje, de laatste, niet alleen voor Pietje is, maar ook voor zijn klasgenoten.

Wordt bij het toepassen van een consequentie een uitzondering gemaakt, dan is het daarom belangrijk om dat ook te benoemen.

Bij het toepassen van sancties, moet je een escalatieladder hebben. De zwaarte van de straf neemt toe met de ernst of de frequentie van de overtreding. Meerdere kleine overtredingen worden opgeteld. Dat je daar ook goed over na moet denken, lees je in deze post over “Namen op het bord“.

Effectieve sancties:

  • Worden direct gegeven
  • Zijn voorspelbaar
  • Zijn leerzaam, maar niet leuk
  • Laten de situatie niet verder escaleren

Na de overtreding en de sanctie, moet de situatie weer op nul gesteld worden. Er moet een exit-gesprek komen waarin besproken wordt wat er gebeurt is, wat de sanctie tot doel heeft, dat het om het gedrag gaat en niet om de persoon en dat na de sanctie men weer vriendelijk en vrolijk opnieuw start.

12 Beloningen

Het lastige met beloningen is de vraag: wat beloon je nou precies? Bennett geeft het voorbeeld van de leerlingen die normaal de les verstoren en die voor hun gewone gedrag beloningen gekregen hebben. Dat laat de leerlingen die uit zichzelf zich goed gedragen met lege handen staan.

Beloningen moeten er dus zijn voor uitzonderlijk gedrag. Complimenten, lof, cadeautjes, wat lekkers, zijn gebruikelijke vormen van beloningen. Verras de leerling met de beloning. Dat heeft het grootste effect. En in een les, in het lokaal, krijgt iedereen wel eens een compliment, dus dat is gewoon. Maar dat je een leerling vraagt om even langer te blijven en dàn een compliment geven, maakt het bijzonder.

Leesgroepen

Wat komt er uit de leesgroepen? TL:DR:

  • We hebben wel een systeem van sancties, maar beschrijven niet wat gewoon gedrag is
  • Hoe je hier mee om moet gaan, leer je nergens en moet je zelf uitzoeken
  • Beloningen besteden we te weinig tijd aan
  • Consequenties zijn er voor de hele klas.
Bennett, Tom. (2022). Regie in de klas (G. Verbrugghen, Vert.; 2de dr.). Phronese.
Lemov, D., & Atkins, Norman. (2015). Teach like a champion 2.0: 62 techniques that put students on the path to college. Jossey-Bass;.

Met dank aan Jörgen van Remoortere voor de aanzet om de leesgroepen te beginnen en de indeling te maken.