Dit jaar ben ik aan het uitzoeken of en hoe je leerlingen kunt stimuleren en kunt aanleren om aantekeningen tijdens de les te maken. Na wat zoekwerk ben ik uitgekomen op de Cornell-methode. Twaalf lessen lang heb ik bij leerlingen van één klas aangedrongen op het maken van aantekeningen volgens deze methode. Hier de eerste ervaringen.

Instructie

Bij de start van het nieuwe hoofdstuk hebben de leerlingen de instructie gekregen dat ze aantekeningen moesten maken volgens de Cornell-methode. Daarbij is besproken wat er op een pagina staat en wat met de aantekeningen te doen. De afbeelding hiernaast was hierbij de ondersteuning.

Naast het maken van de aantekeningen kregen de leerlingen ook de opdracht om zodra de aantekeningen af waren, ze op een pagina in OneNote te zetten zodat ik het werk kon bekijken.

Uitvoering

Gedurende de lessenserie is bij het starten van de les steeds het maken van Cornell-aantekeningen als opdracht gegeven. Ook is het insturen in OneNote steeds herhaald. Daarna zijn door mij op onregelmatige momenten de ingestuurde aantekeningen bekeken en zo nodig van commentaar voorzien.

De derde les is er een voldoende voorbeeld aan de klas getoond en besproken. Het was voldoende omdat er nog wel wat te verbeteren viel, maar het was zeker niet slecht. Om de leerlingen met een slecht (“uitdagend”) handschrift gerust te stellen is er gekozen voor aantekeningen die wel overzichtelijk zijn maar die vanwege het handschrift niet zo goed te lezen zijn.

 

Van de eerste vier lessen zijn er ook voorbeeld-Cornell-aantekeningen gemaakt en gedeeld met leerlingen. Of die ook bekeken zijn is niet bekend. In de afbeelding de voorbeeld-aantekeningen bij dezelfde les als die van de leerling.

Waarnemingen

In tien lessen aandacht besteden aan aantekeningen maken leverde het volgende op:

  • Leerlingen hebben een paar lessen nodig om door te krijgen wat wel en wat niet genoteerd moet worden.
  • Na het bespreken van opgaven wordt op een gegeven moment het bord weer schoongemaakt. Was de vraag “kan het bord schoon?” eerst een rituele, nu vraagt er elke keer wel een leerling om nog even wat meer tijd om de aantekeningen over te nemen.
  • Het insturen verwatert, en naar ik vermoed, ook het maken van aantekeningen. Degenen die voortgang merken in de ontwikkeling van het aantekeningen maken gaan er mee door, anderen haken af.
  • Reactie, suggesties voor verbeteringen bij de gemaakte aantekeningen worden nauwelijks gelezen.

Resultaten

Doel van het maken van aantekeningen volgens Cornell is twee-ledig. Enerzijds om de les “vast te leggen”, anderzijds als middel om het proefwerk voor te bereiden. De veronderstelling is dat beide elementen leiden tot betere resultaten.

Om dat te bepalen is bij de leerlingen geteld hoe vaak zij Cornell-aantekeningen ingestuurd hebben. Daarbij is niet gelet op de kwaliteit van de aantekeningen. Het aantal keer insturen blijkt te correleren met het proefwerkcijfer. Hoe meer er ingestuurd is, des te hoger het proefwerkcijfer. In de afbeelding de twee maten voor associatie die van toepassing zijn.

Aanpassingen

De kwaliteit van de ingeleverde Cornell-aantekeningen kan volgens mij nog verder omhoog. Om dat voor elkaar te krijgen is de instructie over wat er waar genoteerd moet worden en hoe met de aantekeningen om te gaan verder uitgewerkt.

 

Met kopjes is bij de drie delen van de pagina aangegeven wat er opgeschreven moet worden, wanneer, waarom en hoe de aantekeningen naderhand te gebruiken. Het tijdpad is nu ook duidelijk in de instructie opgenomen. Aantekeningen tijdens de les, de linker kolom na de les, voordat er huiswerk gemaakt wordt en de onderste balk nadat het huiswerk af is.

De opdracht aan de leerlingen is nu:

  • Maak Cornell-aantekeningen volgens deze instructie
  • Stuur ze in. Insturen telt mee voor een O/V/G voor inzet.

In de lessen zal het bespreken van gemaakte Cornell-aantekeningen een vaste plaats krijgen.

Met dank aan Alex Steenbreker @alexsteenbreker en Jörgen van Remoortere @jvremoortere voor het geven van commentaar op een eerdere versie van deze Cornell-instructie.

Meer blogpost.

Meer blogpost hierover op mijn site.