Introductie

In zijn boek “Teach like a Champion 2.0” bespreekt Lemov maar liefst 62 technieken voor beter lesgeven. In een onregelmatig verschijnende serie ga ik er een aantal langs. Wellicht alle 62. De eerste in de serie uit het eerste deel van het eerste hoofdstuk gaan over de technieken die de docent informatie geven over of en wat er geleerd is.

Beschrijving

Hoe controleer je of een leerling de uitleg begrepen heeft? De snelle vraag is: “iedereen alles duidelijk?”. Dan weet je dat je als antwoord “ja” krijgt. De vraag nodigt niet uit tot nadenken, is te open, en “nee” zeggen is niet sociaal wenselijk. En, Lemov wijst er op dat de vraag in met zich meebrengt dat de leerling doorheeft dat de docent verder wil. Een eerlijk antwoord verstoort de opzet van de docent.

Een betere vraag is: waar wil je nog uitleg over? Even denktijd geven en dan inventariseren wat er (opnieuw) besproken moet worden. Daarmee maakt de docent duidelijk dat hij/zij er vanuit gaat dat er nog wat uitgelegd moet worden, dus dat er tijd en ruimte is ingeruimd voor die extra uitleg.

Een andere invulling van deze controle is naar feiten vragen: Wanneer iedereen het begrijpt, dan wordt de volgende vraag goed beantwoord: hoe bereken ik de tangens? Dit komt naar voren bij het filmpje bij deze techniek. Het filmpje is informatief, Amerikaans en geeft inspiratie voor de inzet van ICT. In het filmpje zien we een groep leerlingen en de leerkracht. Leerlingen hebben een klein white-boardje en een stift. Leerkracht geeft een opdracht en de leerlingen schrijven het antwoord op. Wanneer de tijd om is houden alle leerlingen hun bordje omhoog. Eén leerling mag het goede antwoord oplezen. Leerlingen die het fout hebben corrigeren meteen. Uiteindelijk hebben alle leerlingen het goede antwoord op hun white-bordje staan. In al zijn Amerikaans-heid een inspirerend filmpje. Tot zo ver de parafrasering van de eerste techniek van Lemov.

Toepassingen

Met een prikbord-toepassing als Padlet kan deze manier van werken overgezet worden naar de Nederlandse situatie, waar we de whiteboardjes niet kennen. De werkwijze zou kunnen zijn:

  • Prikbord website is aan, leerlingen zijn aangemeld.
  • Docent bevriest het beeld.
  • Docent stelt de vraag aan de leerlingen, leerlingen voeren hun antwoord in.
  • Docent toont de antwoorden door het scherm weer te verversen.

Mijn collega Myriam laat leerlingen een tekenprogramma installeren op de iPad, leerlingen schrijven dan hun antwoord (met de vinger) in het tekenprogramma en houden daarna de iPad omhoog.

Nederlandse vertaling

De eerste techniek is “Reject Self-report”. In de vertaling is dit “Schaf zelfevaluatie (Ja/Nee-vragen) af”, dat had wat mooier gemogen. In tekst en voorbeelden volgt de Nederlandse editie de Amerikaanse redelijk nauw.

Het herlezen van de Amerikaanse editie en het vergelijken met de vertaling maakte mij duidelijk dat deze techniek in beide edities wat oppervlakkig uitgewerkt is. De techniek vertelt je wat je niet moet doen. Wat je wel moet doen is maar met een enkel voorbeeld aangegeven.

Inspiratie voor wat wel te doen, komt meer van de toelichting dan van de voorbeelden. In de toelichting gaat het om:

  • Een leerling weet vaak (nog) niet wat hij wel en niet weet. Zorg voor opdrachten waarmee leerlingen dit kunnen checken.
  • Bouw tijd voor reflectie in.
  • In een groep vertellen dat je iets niet snapt, dat gebeurt niet zo vaak.
  • Leerlingen in een groep zullen vaker “ja” zeggen op een ja/nee vraag, dan nee. Vooral wanneer ze dat “nee” daarna moeten toelichten.

Ik heb dit vertaald naar:

  • Vraag of een stukje van de uitleg anders of nog een keer moet.
  • Vraag of jij, als docent, helder geweest bent.
  • Vertel hoeveel tijd je nog hebt voor verdere uitleg. “Ik heb gerekend op 20 minuten uitleg, we zijn pas halverwege, dus, mocht je vragen hebben, dan hebben we daar alle tijd voor.”
  • “Als dit helder was, dan kunnen we nu deze vraag beantwoorden, even denktijd en dan ga ik eens wat mensen vragen”. Deze aanpak vraagt dat in de voorbereiding van de les die vragen uitgezocht zijn.

Grote lijn is dus: de les is er voor de vragen, er is alle tijd voor en als jij iets niet snapt, dan is dat een gezamenlijk probleem dat we gaan oplossen. En dat kan klassikaal, maar evengoed in een groepje of individueel.

Slot

Bij het lezen van deze techniek bekroop mij de uitspraak van dr House uit de gelijknamige serie: “Everybody lies”. Oftewel, leerlingen zijn niet eerlijk naar de docent wanneer je vraagt of het helder is. Een treurige, maar invoelbare houding van leerlingen die uitgangspunt moet zijn bij het eigen handelen: zelf zien of de leerling het snapt, daar gaat het om.

Meer lezen:

  • Doug Lemov kan je volgen op Twitter: @Doug_Lemov
  • De Nederlandse editie vind je bij de uitgever, CED-groep.
  • De originele Amerikaanse editie is o.a. verkrijgbaar bij Bol.com.
  • Over TLAC is een blog.

Meer blogposts over Teach like a champion vind je hier.

Foto: © 1980, Paul Ket.